شیرین ادب

صورت دیگر ورود لغات ، گرته برداری است . گرته برداری در حقیقت ترجمه ی لفظ به لفظ واژه هاست و عبارت خارجی با حفظ ترتیب اجزای خود وارد زبان می شود مانند :

( راه آهن  )    معادل       chemin de fer  فرانسوی

( زیر دریایی )     معادل       sous-marin   فرانسوی

( بادام زمینی )    معادل        ground nut  انگلیسی

( نیروی انسانی ) معادل      man-power   انگلیسی

( آسمان خراش )  معادل sky-scraper       انگلیسی ...

این مثال ها چنان که پیداست ، ساخت ترکیبی خود را عیناً وارد زبان کرده است . حال اگر این ساخت مطابق زبان وام گیرنده باشد اشکالی به بار نمی آورد و اهل زبان به آسانی

آن را می پذیرند . اما نمونه هایی هست که در درستی ساخت آن ها باید شک کرد مانند : « حمام گرفتن » که کاربرد فعل گرفتن در این جا کاملاً بی مورد است . در زیر به تعدادی از این خطاها اشاره می شود :

( در جریان قرار دادن ) به جای مطلع ساختن

( روی کسی حساب کردن ) به جای امید یا اعتماد به کسی

( نقطه نظر ) به جای دیدگاه

( خودکفایی ) به جای خودبسندگی

( خدای من ) به جای خدایا / ای خدا

( بها دادن ) به جای اهمیت دادن ...

سرعت هجوم واژه های بیگانه به زبان و تحول فارسی ممکن است به دو نتیجه ی زیانبار بینجامد : یکی مهجور ماندن و فراموش شدن زبان گذشتگان که موجب قطع رابطه با سنت فرهنگی است و دیگر مختل شدن امر ارتباط میان مردم . برای رفع این دو خطر باید در کار واژه سازی بکوشیم اما نباید فراموش کنیم که خطر اصلی در واژه های عاریتی نیست بلکه در گرته برداری است .