مشک

مُشک یا مِشک ماده خوشبویی است که در ناف آهوی مشک تولید می‌شود. آهوی مشک که به آن آهوی مشکین، آهوی تاتار، آهوی تتر، آهوی ختا، آهوی ختن و آهوی خرخیز می گویند، بیشتر در کوههای هیمالیا پیدا می‌شود. این آهو دو دندان دراز دارد، و زیر شکمش کیسه کوچکی است که در آن ماده غلیظی به شکل دُمَل (ورم مخلوطی شکل) جمع می‌شود. هر وقت این کیسه پر شود حیوان احساس درد و خارش می کند و شکمش را به سنگ می مالد تا دمل پاره شود و ماده‌ای که در آن است به زمین بریزد. این ماده‌ها روی زمین خشک می‌شود و مردم آنها را جمع می‌کنند و این همان مشک معروف خوشبو است.آهویی که مشک از آن گرفته می شود با نام علمی Moschus moschi ferus شناخته می شود. این حیوان آهویی است با قد یک متری، قهوه ای رنگ و سرعتی بالا که شکارچی ها به سختی می توانند آن را شکار کنند. این حیوان بیشتر در ارتفاعات کوه های جنگل هیمالایا زندگی می کند. این نوع آهو در مناطقی همچون تبت، سیبیری، شمال غرب چین و برخی مناطق مرکزی آسیا نیز یافت می شود. تنها در زمان های خاصی از سال مانند زمستان می توان مشک را از بدن این آهو بدست آورد زیرا در زمستان مشک که در اصل به صورت مایع است، جامد می شود.

مراحل تولید مشک
پس از شکار این نوع آهو توسط شکارچیان، آن را ذبح کرده، کیسه یا غده مشک را از شکم او خارج کرده و در معرض آفتاب روی سنگ مسطح پهن کرده و یا در روغن داغ شده خشک می کنند. روش دوم بدست آوردن مشک، بدون شکار و ذبح انجام می گیرد. این کار زمانی صورت می گیرد که این غده به قدری بزرگ می شود که باعث درد آهو شده و او با ساییدن بدن خود به سنگ، پوست خود را پاره کرده و غده را از بدن خود خارج می کند. پس از آن شکارچیان که از محل آن با خبر شده، به جمع آوری آن می پردازند.رنگ مشک مشکی است و بسیار کمیاب و گران قیمت است. این مسأله باعث شده که فروشندگان آن را با مواد دیگری مخلوط می کنند تا وزن آن زیاد تر شود. مشک مقدار زیادی ماده "کافین" دارد از همین رو برخی ها به جای چای یا قهوه از آن استفاده می کنند اما بررسی های انجام شده نشان می دهد که خوردن زیاد آن باعث ایجاد خلل در دستگاه عصبی افراد می شود.

 فواید و کاربردهای مشک
علاوه بر استفاده از مشک به عنوان عطر، می توان از آن به عنوان داروی آرامبخش و یا برای کاهش سردرد و درمان سرما خوردگی و نیز برای تقویت قلب و معده و چشم به کار می رود.گفتنی است نام "مشک" در قرآن کریم نیز ذکر شده و خداوند متعال از کلمه "مشک" برای صفت ابرار و افراد نیک استفاده کرده است.در آیه 26 سوره مطففین آمده: « تعرف فی وجوههم نظرة النعیم * یسقون من رحیق مختوم * ختامه مسک وفی ذلک فلیتنافس المتنافسون » ترجمه: از چهره هایشان (ابرار) آثار خرمی و خشنودی هویداست * آنها از نوشیدنی پاک نوشانده می شوند * مهری که بر سر سبوی نوشیدنی نهاده شده از مشک معطر است و آنها مشتاقانه آن عطر را استنشاق می کنند.